Από συνεντευξη της Σωτη Τριανταφυλλου
Μου αρέσει η Σώτη Τριανταφύλλου επειδή τα βιβλία της αποπνέουν τόση ελευθερία. Αγαπώ τους ήρωές της, που σχεδόν όλοι τους έχουν τάσεις φυγής. Μου αρέσει και το ότι κάθε φορά που της παίρνω συνέντευξη μου προσφέρει ωραίους τίτλους, τίτλους που γράφουν.
Τι άλλο μου αρέσει στη Σώτη;
Το ότι λέει τα πράγματα με το όνομά τους, το ότι δεν έχει καβαλήσει το καλάμι, το ότι είναι απλή, φιλική και ταυτόχρονα λίγο απόμακρη.
Δε θα γράψω πολλά σ’ αυτό τον πρόλογο. Κάπου εδώ μάλιστα τελειώνουν τα δικά μου λόγια. Θα αφήσω μια αναγνώστριά της να μας δώσει τη δική της μαρτυρία, προτού πάρει το λόγο η ίδια η συγγραφέας. Αντιγράφουμε από την ιστοσελίδα www.greekbooks.gr:
“Είδα την κ. Τριανταφύλλου στην Κρήτη και γοητεύτηκα. Είναι ίδια με τα βιβλία της. Τι ανακούφιση, θεέ μου. Να βλέπεις έναν άνθρωπο τόσο ακέραιο, τόσο σοφό, με τόσο χιούμορ, τόση αθωότητα, αιχμή, επαναστατικότητα. Σαν τα βιβλία της. Σαν το Άλμπατρος. Επειδή έτρεξα να διαβάσω το ποίημα του γέρου ναυτικού και το ομώνυμο ποίημα του Μπωντλαίρ για το άλμπατρος, κάνω μόνο μια ευχή. Μη σκοτώσετε ποτέ τη Σώτη Τριανταφύλλου. Μην τη παγιδέψετε. Ακριβώς όπως το άγιο πουλί των ναυτικών. Αφήστε την να πετάει, τρομάζοντας μερικούς με τα τεράστια φτερά της. Το βιβλίο της είναι για μια ακόμα φορά ένας οδηγός ζωής, μακάρι να είχαμε όλοι τα κότσια να τον ακολουθήσουμε.”
Πρόσφατα ήσουνα στη Νέα Υόρκη. Να υποθέσουμε ότι δούλευες πάνω στο νέο σου βιβλίο; Κι αν ναι, με τι θα καταπιάνεται αυτό;
Είναι ένα μυθιστόρημα που μοιάζει με αστυνομικό, αλλά δεν είναι. Ελπίζω ότι θα προκύψει κάτι ευρύτερο και βαθύτερο. Αν τα καταφέρω δηλαδή.
Πως σου φάνηκε η μετά την 11η Σεπτεμβρίου, Νέα Υόρκη; Άλλαξε πολύ σε σύγκριση με τότε που έκοβες βόλτες στο Άλφαμπετ Σίτυ και στο Μπρονξ;
Πηγαίνω στη Νέα Υόρκη κάθε χρόνο, οπότε έχω παρακολουθήσει την εξέλιξή της. Ωστόσο, νομίζω ότι για κάποιον που δεν την έχει ζήσει τα τελευταία είκοσι χρόνια, θα φαίνεται ριζικά διαφορετική. Είναι πιο ήσυχη, πιο συντηρητική και πιο εύπορη. Αναρωτιέται κανείς πού πήγαν οι φτωχοί. Το πιθανότερο είναι ότι πέθαναν, τρελάθηκαν ή εκδιώχτηκαν στα βόρεια της πολιτείας. Η Νέα Υόρκη έγινε η αστραφτερή βιτρίνα μιας αυτοκρατορίας.
Πως είδες τους αμερικανούς; Ξεπέρασαν το σοκ; Βρήκαν απαντήσεις στα γιατί;
Δεν επικρατεί ατμόσφαιρα σοκ. Δεν διαπίστωσα κάτι τέτοιο ούτε πέρυσι. Ο καθένας έχει τις ερμηνείες του: για παράδειγμα, πολλοί έχουν πεισθεί πως το τρομοκρατικό χτύπημα ήταν γνωστό στη CIA προτού συμβεί. Μερικοί έχουν γίνει φανατικοί πατριώτες. Οι πωλήσεις σημαιών το 2003 αυξήθηκαν κατά 150%. Όμως, η Νέα Υόρκη δεν ταυτίζεται με την ενδοχώρα. Στην επαρχία η κατάσταση δεν διαφέρει πολύ από εκείνη των θεοκρατικών κοινωνιών.
Ας αλλάξουμε θέμα. Κυκλοφόρησες τέσσερα βιβλία μέσα σε δεκατέσσερις μήνες. Δε νομίζεις ότι είναι πολλά; Δε φοβάσαι μη σε «κράξουν» οι πεφωτισμένοι του έθνους, που υποστηρίζουν ότι «όποιος γράφει πολλά καίγεται»;
Δεν είναι τέσσερα «βιβλία».Είναι μια συμμετοχή σε πολιτικό δοκίμιο, ένα μυθιστόρημα και μερικά διηγήματα. Κάμποσα διηγήματα. Επίσης, πρέπει να έγραψα καμιά διακοσαριά δημοσιογραφικά και πολιτικά σχόλια. Εξάλλου, υπολογίζω ότι σ’ αυτούς τους μήνες μετέφρασα ενάμισι βιβλίο, επιμελήθηκα καμιά πενηνταριά και διάβασα άλλα τόσα. Ανάμεσα στα παραπάνω, έγραψα και έστειλα άπειρα γράμματα, ήπια αρκετά μαρτίνι, ασχολήθηκα σοβαρά με την κηπουρική, άκουσα πάνω από τριακόσια τραγούδια και χόρεψα περίπου δώδεκα φορές. Είδα πάνω από εκατό κινηματογραφικές ταινίες στους κινηματογράφους, στην τηλεόραση και σε DVD. Για τα υπόλοιπα που αναφέρεις δεν θέλω να κάνω κανένα σχόλιο εκτός από το γνωστό: «Σκασίλα μου».
«Άλμπατρος»… Αγγλία του 19ου αιώνα, αρχές του 20ου. «Αριστερή τρομοκρατία, Δημοκρατία και Κράτος»… Επαναστατικά κινήματα στις ΗΠΑ. «Θάνατος το Ξημέρωμα»… Βικτοριανή Αγγλία και σύγχρονες ΗΠΑ. «Η Φυγή»… Ελλάδα του εμφυλίου. Ταξιδεύεις στο χώρο, στο χρόνο, στην ιστορία. Ποια θα έλεγες ότι είναι η πιο σημαντική σου αποσκευή: οι γνώσεις ή η φαντασία;
Η φαντασία μου οργιάζει. Όσο για τη γνώση, μαθαίνω κάθε μέρα.
Με τη «Φυγή» επιστρέφεις μετά από πολλά χρόνια με βιβλίο σου στα της Ελλάδας. Πολλοί, είμαι σίγουρος θα αναρωτιούνται: πως και το έκανες;
Ας τους να αναρωτιούνται.
Μελετώντας την Ελλάδα του εμφυλίου και βλέποντας την Ελλάδα του σήμερα, θα έλεγες ότι κάτι έχει αλλάξει προς το καλύτερο; Αν ναι, τι; Αν όχι, γιατί;
Έχει περάσει μισός αιώνας. Όλα έχουν αλλάξει. Όλα εκτός απ’ τα μυαλά των ανθρώπων.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο κουσούρι του σύγχρονου έλληνα;
Η χοντροκοπιά.
Σήμερα παρατηρούμε στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο μια επιστροφή του «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια».
Σε προβληματίζει αυτό;
Ποτέ δεν έφυγε το «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια»: γι’ αυτό και δεν είχε λόγο να επιστρέψει. Η ελληνική ζωή – όπως και η αμερικανική, όπως κι εκείνη των ισλαμικών χωρών – βασίζονται σ’ αυτόν τον θλιβερό συνδυασμό.
Δήλωσες κάπου ότι αν η Μόλλυ του «Άλμπατρος» ζούσε στα Βαλκάνια θα είχε τρελαθεί… Νομίζω ότι κάπου την αδικείς. Η Μόλλυ είναι δυναμικό άτομο. Ίσως να ήταν συνεχώς εκνευρισμένη, αλλά σίγουρα θα προσπαθούσε και πάλι ν’ αφήσει στον κόσμο το σημάδι της. Δε νομίζεις; Ή μήπως δεν θα άντεχε την ανθρώπινη βλακεία;
Δεν εννοούσα ότι θα έχανε τις δυνάμεις της. Απλώς, θα της έβαζαν ζουρλομανδύα και θα την έκλειναν στο τρελάδικο. Ηλεκτροσόκ!
Ας περάσουμε στην πολιτική. Περιμένεις κάτι καλύτερο απ’ τη νέα κυβέρνηση σε ό,τι αφορά τα θέματα του πολιτισμού;
Περιμένω τα χειρότερα.
Ο Σημίτης που έφυγε τι αφήνει πίσω του σε σχέση μ’ αυτά που παρέλαβε;
Η ιστορία και η εξέλιξη είναι αδυσώπητες διαδικασίες. Ο Κώστας Σημίτης ήταν προϊόν της μετα-παπανδρεϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Αν είχε καλύτερους συνεργάτες, αν δηλαδή εμείς οι Έλληνες δεν ήμασταν αυτό που είμαστε – λουφαδόροι, μιζαδόροι, κομπιναδόροι – ίσως να είχε τη δυνατότητα να αλλάξει ένα, δύο, ή και τρία πράγματα.
Ζούμε σ’ ένα κόσμο που συνέχεια αλλάζει; Υπάρχει κάτι που σε τρομάζει σ’ αυτόν; Κάτι που σου δίνει ελπίδα;
Με τρομάζει η καταστροφή της φύσης παρ’ όλο που δεν είμαι άνθρωπος της φύσης. Αν ήταν να προσχωρήσω σε έναν αγώνα, αυτός θα έπρεπε σίγουρα να αφορά πρωτίστως την προστασία της φύσης. Όσο για την ελπίδα, σίγουρα δεν είμαι απελπισμένη: στη διάρκεια της ζωής μου συνέβησαν μαγικά πράγματα. Θα συμβούν ακόμα περισσότερα.
Ξέρω ότι σου αρέσει πολύ ο κινηματογράφος. Ξέρω επίσης ότι όλα τα βιβλία σου είναι κινηματογραφικά γραμμένα. Και απορώ πραγματικά πως και δεν πήρε κάποιο απ’ αυτά το δρόμο για τη μεγάλη ή έστω για τη μικρή οθόνη! Ή μήπως είχες προτάσεις και τις απέρριψες;
Όχι, δεν είχα καμιά πρόταση. Δεν θέλω να μπλέξω με τον κινηματογράφο. Προτιμώ να κάνω αυτή τη μοναχική, ανεξάρτητη δουλειά που κάνω. Για την τηλεόραση, ούτε λόγος να γίνεται. Ανατριχιάζω.
Υπάρχει κάποιο νέο απ’ το εκδοτικό μέτωπο της αλλοδαπής; Ετοιμάζεται για να κυκλοφορήσει στο εξωτερικό κάποιο βιβλίο σου;
Θα κυκλοφορήσει το «Εργοστάσιο των μολυβιών» στα γερμανικά και στα καταλανικά. Το πιθανότερο είναι ότι λίγους μήνες αργότερα θα πολτοποιηθεί και κρίμα το δάσος. Δεν με ενδιαφέρει η «διεθνής καριέρα». Δεν είμαι η Νανά Μούσχουρη.
Τι διαβάζεις αυτή την εποχή; Υπάρχει κάποιος καλός νέος συγγραφέας που θα ήθελες να μας προτείνεις να διαβάσουμε;
Διαβάζω ποιήματα. Διαπιστώνω για μια ακόμα φορά πόσο μακριά από μένα είναι ο Ελύτης και ο Εμπειρίκος (δεν έχω αλλάξει γνώμη για την «Ενδοχώρα»: έχω κακή γνώμη!) πόσο κοντά είναι ο Τεντ Χιουζ, ο Φίλιπ Λάρκιν, κι ο Χούλιο Κορτάσαρ. Ξαναδιαβάζω τον Εγγονόπουλο: ένα μάλλον γοητευτικό εγωκεντρικό παραλήρημα.
http://soti.bravehost.com/
Ποτέ δεν έφυγε το «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια»: γι’ αυτό και δεν είχε λόγο να επιστρέψει. Η ελληνική ζωή – όπως και η αμερικανική, όπως κι εκείνη των ισλαμικών χωρών – βασίζονται σ’ αυτόν τον θλιβερό συνδυασμό.
Δήλωσες κάπου ότι αν η Μόλλυ του «Άλμπατρος» ζούσε στα Βαλκάνια θα είχε τρελαθεί… Νομίζω ότι κάπου την αδικείς. Η Μόλλυ είναι δυναμικό άτομο. Ίσως να ήταν συνεχώς εκνευρισμένη, αλλά σίγουρα θα προσπαθούσε και πάλι ν’ αφήσει στον κόσμο το σημάδι της. Δε νομίζεις; Ή μήπως δεν θα άντεχε την ανθρώπινη βλακεία;
Δεν εννοούσα ότι θα έχανε τις δυνάμεις της. Απλώς, θα της έβαζαν ζουρλομανδύα και θα την έκλειναν στο τρελάδικο. Ηλεκτροσόκ!
Ας περάσουμε στην πολιτική. Περιμένεις κάτι καλύτερο απ’ τη νέα κυβέρνηση σε ό,τι αφορά τα θέματα του πολιτισμού;
Περιμένω τα χειρότερα.
Ο Σημίτης που έφυγε τι αφήνει πίσω του σε σχέση μ’ αυτά που παρέλαβε;
Η ιστορία και η εξέλιξη είναι αδυσώπητες διαδικασίες. Ο Κώστας Σημίτης ήταν προϊόν της μετα-παπανδρεϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Αν είχε καλύτερους συνεργάτες, αν δηλαδή εμείς οι Έλληνες δεν ήμασταν αυτό που είμαστε – λουφαδόροι, μιζαδόροι, κομπιναδόροι – ίσως να είχε τη δυνατότητα να αλλάξει ένα, δύο, ή και τρία πράγματα.
Ζούμε σ’ ένα κόσμο που συνέχεια αλλάζει; Υπάρχει κάτι που σε τρομάζει σ’ αυτόν; Κάτι που σου δίνει ελπίδα;
Με τρομάζει η καταστροφή της φύσης παρ’ όλο που δεν είμαι άνθρωπος της φύσης. Αν ήταν να προσχωρήσω σε έναν αγώνα, αυτός θα έπρεπε σίγουρα να αφορά πρωτίστως την προστασία της φύσης. Όσο για την ελπίδα, σίγουρα δεν είμαι απελπισμένη: στη διάρκεια της ζωής μου συνέβησαν μαγικά πράγματα. Θα συμβούν ακόμα περισσότερα.
Ξέρω ότι σου αρέσει πολύ ο κινηματογράφος. Ξέρω επίσης ότι όλα τα βιβλία σου είναι κινηματογραφικά γραμμένα. Και απορώ πραγματικά πως και δεν πήρε κάποιο απ’ αυτά το δρόμο για τη μεγάλη ή έστω για τη μικρή οθόνη! Ή μήπως είχες προτάσεις και τις απέρριψες;
Όχι, δεν είχα καμιά πρόταση. Δεν θέλω να μπλέξω με τον κινηματογράφο. Προτιμώ να κάνω αυτή τη μοναχική, ανεξάρτητη δουλειά που κάνω. Για την τηλεόραση, ούτε λόγος να γίνεται. Ανατριχιάζω.
Υπάρχει κάποιο νέο απ’ το εκδοτικό μέτωπο της αλλοδαπής; Ετοιμάζεται για να κυκλοφορήσει στο εξωτερικό κάποιο βιβλίο σου;
Θα κυκλοφορήσει το «Εργοστάσιο των μολυβιών» στα γερμανικά και στα καταλανικά. Το πιθανότερο είναι ότι λίγους μήνες αργότερα θα πολτοποιηθεί και κρίμα το δάσος. Δεν με ενδιαφέρει η «διεθνής καριέρα». Δεν είμαι η Νανά Μούσχουρη.
Τι διαβάζεις αυτή την εποχή; Υπάρχει κάποιος καλός νέος συγγραφέας που θα ήθελες να μας προτείνεις να διαβάσουμε;
Διαβάζω ποιήματα. Διαπιστώνω για μια ακόμα φορά πόσο μακριά από μένα είναι ο Ελύτης και ο Εμπειρίκος (δεν έχω αλλάξει γνώμη για την «Ενδοχώρα»: έχω κακή γνώμη!) πόσο κοντά είναι ο Τεντ Χιουζ, ο Φίλιπ Λάρκιν, κι ο Χούλιο Κορτάσαρ. Ξαναδιαβάζω τον Εγγονόπουλο: ένα μάλλον γοητευτικό εγωκεντρικό παραλήρημα.
http://soti.bravehost.com/
